24/03/2019

Πριν, νυν και αεί.

Ουκ ολίγες φορές γίνεται αναφορά στην δεκαετία του '80 ως την περίοδο που γέννησε εν πολλοίς τις αμαρτίες που πληρώνονται σήμερα. Η τότε "ροζ" κατάσταση έδεινε απλόχερα υλικό με το οποίο η πένα του Γιάννη Κακουλίδη και το ταλέντο του Βασίλη Τριανταφυλλίδη έκαναν σπαρταριστά έργα. Οι δίσκοι τους πωλούνταν τότε με τέτοιους ρυθμούς ώστε μεγάλα δισκοπωλεία του κέντρου είχαν τα βινύλια και τις κασέτες (όχι σπάνια και τις "πειρατικές") στοιβαγμένες στο πάτωμα δίπλα στην ταμειακή μηχανή για να ψωνίζει γρήγορα ο κόσμος. Τέτοια περίπτωση ήταν και το άλμπουμ "Έθνος ανάδελφον" του 1985. Η ορκωμοσία του Χρήστου Σαρτζετάκη ως Προέδρου της Δημοκρατίας ήταν φρέσκια όπως και η φράση του "Είμεθα έθνος ανάδελφον". Σε αυτό τον τόσο εύστοχο και ξεκαρδιστικό δίσκο υπήρχε μεταξύ άλλων ένα σύντομο νούμερο με τίτλο "Press Room", στο οποίο ένας εντελαμαγκέν κυβερνητικός εκπρόσωπος δέχεται ερωτήσεις από ένα ψοφοδεή δημοσιογράφο. Το γέλιο έρχεται αβίαστα από τα πρώτα κιόλας δευτερόλεπτα όπου ο πρώτος σπεύδει να απαντήσει "ε...το διαψεύδω" πριν καν ο δεύτερος τολμήσει να ψελλίσει το ερώτημά του, ενώ στη συνέχεια γίνονται δεκτές αδιαμαρτύρητα όλες οι επόμενες απίστευτες απαντήσεις του  εκπροσώπου με τον δημοσιογράφο να αρκείται απλώς στο να επαναλαμβάνει τη φράση "μάλιστα,...εσείς ξέρετε καλύτερα". 35 χρόνια μετά, όσο μια εξουσία κοιτά τους θεσμούς με απέχθεια και την καρέκλα με μάτι που γυαλίζει, άλλο τόσο θα αναζητά ακριβώς τον ίδιο τύπο δημοσιογράφου και θα κυνηγά (ή αν μπορεί θα φυτεύει 3 μέτρα μέσα στη γη) τους ανεπιθύμητους υπόλοιπους.

Διότι η ιστορία όχι μόνο μια χαρά επαναλαμβάνεται αλλά μοιάζει να έχει και προβλέψιμη περίοδο επανάληψης αν ανατρέξει κάποιος στις δικτατορίες και τις χρεοκοπίες μας. Απορίας άξιο πως στην Ελλάδα ακούσαμε περισσότερο τον Μαρξ που ήθελε να βλέπει τραγωδία και φάρσα στην πρώτη και δεύτερη επανάληψη της ιστορίας αντίστοιχα, ενώ ο σοφότερος Θουκυδίδης είχε πει χιλιάδες χρόνια πριν "...γενόμενα μεν και αεί εσόμενα, έως αν η αυτή φύσις ανθρώπων ή..." και αφού η φύσις των ανθρώπων δεν αλλάζει ιδιαίτερα θα βλέπουμε επαναλήψεις των επαναλήψεων μιας και "Το μόνο πράγμα που μας διδάσκει η ιστορία είναι ότι τίποτε δεν μας διδάσκει η ιστορία" (Friedrich Hegel).

Μπορεί να γίνει κάποιο θαύμα και να κάνουμε μια τομή στην ιστορία των επαναλαμβανόμενων χρεοκοπιών και των εξουσιών με ολοκληρωτική διάθεση; Η αποφυγή της χρεοκοπίας προαπαιτεί ευελιξία και προσαρμοστικότητα στις εκάστοτε ανάγκες. Δυστυχώς φάνηκε πόσο ευέλικτοι (δεν) είμαστε. Τα ολοκληρωτικά καθεστώτα από την άλλη έχουν αλλάξει τον τρόπο επιβολής τους. Δείχνουν πλέον να έχουν ανάγκη ένα θεσμικό περιτύλιγμα όσο δήθεν και αν είναι αυτό. Η επιβολή τους γίνεται πια χωρίς (πολλά τουλάχιστον) όπλα και με μπόλικη επίφαση δημοκρατίας. Θέλουν το φερετζέ της λαϊκής νομιμοποίησης με όποιο τρόπο και αν έχει αποκτηθεί η τελευταία, όσο κούφια και αν είναι. Είναι χρήσιμο να γίνει αντιληπτό ότι οι χούντες πλέον δεν κρύβονται μόνο πίσω από τανκς, χωρίς βέβαια να φτάσουμε στο τοξικό επίπεδο του να βαφτίζουμε χούντα ότι γενικά δε γουστάρουμε. Μέσα από την κρίση ένα σημαντικό μέρος του κοινού μίσησε δυστυχώς το μόνο του σωσίβιο απέναντι σε τέτοιες διαθέσεις: τη Δημοκρατία και τους θεσμούς της. Μοιάζει παράλογο ο "απλός πολίτης" να μισεί αυτό που φοβάται ο κάθε απατεώνας (πολιτικός ή ποινικός) αλλά ο παραλογισμός οδηγεί στην επανάληψη της ιστορίας και μας διαψεύδει κάθε φορά που πάμε να πιστέψουμε ότι η εξέλιξή μας (πλην της τεχνολογικής) είναι γραμμική.